Ακτινοσημειολογία

Ακτινογραφία

Οπισθο-πρόσθια

• Βαθειά εισπνοή: 

  • όταν απεικονίζονται 6 πρόσθια & 9 οπίσθια τόξα πλευρών

  • τα πλευρικά τόξα απέχουν 2 εκ

  • τα ημιδιαφράγματα με το κυρτό προς τον πνεύμονα

• Συμμετρία μαλακών μορίων (υπερκλείδιων, ωμικής ζώνης)

• Προσοχή στη σκιά των μαστών και στην επιπροβολή της θηλής

• Πνευμονικές πύλες (ΑΡ 1-2 εκ ψηλότερα της ΔΕ)

• Το κάτω όριο της πύλης αντιστοιχεί με κάτω πνευμονική φλέβα

• Καρδιαγγειακή σκιά κατά 1/3 δεξιά της μέσης γραμμής

• Τραχεία στη μέση γραμμή

• ΔΕ παρυφή μεσοθωρακίου (ανώνυμο αρτηρία&φλέβα, άνω κοίλη φλέβα, ανιούσα αορτή)

• ΑΡ παρυφή μεσοθωρακίου (ΑΡ υποκλείδιο αρτηρία, αορτικό τόξο, ωτίο αριστερού κόλπου, αριστερή κοιλία)

• Αορτοπνευμονικό παράθυρο (κοίλο προς τον πνεύμονα)

• Παρασπονδυλικές ταινίες (ΔΕ+ΑΡ)

• ΔΕ μικρή μεσολόβια σχισμή: (πιθανή απεικόνιση στο ύψος του 6ου οπίσθιου μεσοπλεύριου)

• Παρυφή ημιδιαφραγμάτων (το ΔΕ ίσο ή 2-3 εκ ψηλότερα από το ΑΡ)

• Οξείες πλευροδιαφραγματικές γωνίες

Ακτινογραφία

Πλάγια

• Εκτίμηση μεσοθωρακίου:

  • Θωρακική είσοδος: χώρος μεταξύ της σφαγιτιδικής εντομής και τραχείας

  • Πρόσθιο: προσθίως της ανιούσας αορτής

  • Μέσο: μεταξύ του πρόσθιας παρυφής της ανιούσας αορτής και την κατακόρυφη γραμμή που περνάει ένα εκατοστό πίσω από τις πρόσθιες παρυφές των θωρακικών σπονδύλων

  • Οπίσθιο: Πίσω από την κατακόρυφη γραμμή που περνάει ένα εκατοστό πίσω από τις πρόσθιες παρυφές των θωρακικών σπονδύλων

• Εκτίμηση Μεσολόβιων σχισμών:

  • Μεγάλες: εκτείνονται από τον Θ4 μέχρι την καρδιοφρενική γωνία

  • Μικρή (ΔΕ): εκτείνεται προσθίως και οριζόντια από τη ΔΕ πύλη

• Οξείες οπίσθιες πλευροδιαφραγματικές γωνίες

• Τραχεία (οπίσθιο τοίχωμα <5χιλ)

• Υπερ-αορικός χώρος (οπισθοτραχεικός): διαυγαστικός

Μετατόπιση ημιδιαφραγμάτων

• Αμφοτερόπλευρη:

  • Χαμηλή θέση: κατακράτηση αέρος (εμφύσημα, άσθμα, αποφρακτική βρογχιολίτιδα)

  • Υψηλή θέση: ασκίτης, παχυσαρκία, πάρεση ημιδιαφραγμάτων

• Ετερόπλευρη (4-5 εκ διαφορά): 

  • μείωση πνευμονικού όγκου, υποπνευμονική συλλογή, υποδιαφραγματικό απόστημα ή μάζα, παράλυση φρενικού νεύρου

Διαύρωση πλευρών

• Κάτω πλευρικής αύλακας (πορεία αγγείων και νεύρων):

  • Αυξημένη ροή αγγείων, νευρίνωμα (εντύπωμα με διατήρηση του φλοιού)

• Άνω πλευρικού χείλους:

  • Αυξημένη οστεοκλαστική δραστηριότητα  υποπεριοστικά (υπερπαραθυρεοειδισμό, κολλαγονώσεις)

• Οστεολυτικές εστίες: (Παρακείμενη μάζα μαλακών μορίων)

Σημείο Σιλουέτας

• Αφορά τη σαφήνεια του περιγράμματος ενός οργάνου

Θωρακοαυχενικό σημείο

• Βλάβη που προβάλλεται πάνω από τις κλείδες εντοπίζεται στο επίπεδο τις θωρακικής εισόδου οπισθίως

Εξωπνευμονική βλάβη

• Αμβλύες γωνίες με το μεσοθωράκιο ή το θωρακικό τοίχωμα

• Ομαλή παρυφή με τον πνεύμονα

• Μετατόπιση οργάνου ή διήθηση πλευράς

• Διεύρυνση μεσοθωρακίου ή μετατόπιση μεσοθωρακίου

  Σκιάσεις 

  κορυφών

• Αμφοτερόπλευρες: 

  • Ίνωση ± βρογχιεκτασίες (παχυπλευρίτιδα, αγκυλωτική σπονδυλίτιδα, ιστιοκύττωση Langerhans)

• Ετερόπλευρη:

  • Πύκνωση

  • Ατελεκτασία

  • Ουλορικνώσεις

  • Μάζες (όγκος pancoast - διαφορά πάχους κορυφών >1 εκ)

  • Παχυπλευρίτιδα

  • Εγκυστωμένη συλλογή

Ακτινοσκιερό ημιθωράκιο

• Με ή χωρίς απώλεια πνευμονικού όγκου

• Με ή χωρίς μετατόπιση μεσοθωρακίου

• Αίτια:

  • Απλασία πνεύμονα

  • Μάζα (ένδο- ή εξωπνευμονική)

  • Πύκνωση

  • Ατελεκτασία

  • Πλευριτική συλλογή

  • Πνευμονεκτομή

Διαυγαστικό ημιθωράκιο

• Λεπτό πάχος θωρακικού τοιχώματος (μαστεκτομή, σύνδρομο Poland)

• Παθολογία πνευμονικού παρεγχύματος (αμφοτερόπλευρη, ετερόπλευρη, εστιακή)

Διόγκωση πύλης

• Μονόπλευρη: (αγγεία, λεμφαδένες, μάζα)

• Αμφοτερόπλευρη: (αγγεία, λεμφαδένες)

Αερο-βρογχόγραμμα

• Απεικόνιση των βρόγχων μέσα σε σκιερό παρέγχυμα (πχ πύκνωση, θολή ύαλος)

Πύκνωση

• Αφορα κυψελιδική πλήρωση με υλικό, χωρίς καταστροφή των δομών του πνεύμονα

• Μορφή: νεφελοειδής, βαμβακοειδής

• Όγκος: διατήρηση του παρεγχυματικού όγκου

• Όρια: ασαφή, γεωμετρικά

• Αγγεία: ασαφοποίηση των αγγείων εντός της πύκωνσης

• Χαρακτήρας: Τάση προς συρροή, μεταναστευτικότητα

• Χρόνος: ταχεία μεταβολή είναι ενδεικτική κυψελιδικής παθολογίας

• Διαυγαστικές περιοχές: υγιές παρέγχυμα, κοιλοποίηση, πνευματοκήλη, σε έδαφος εμφυσήματος

• Υδραερικό επίπεδο: επικοινωνία με βρόγχο ή αεριογόνα μικρόβια

Ατελεκτασία

• Ατελής ή πλήρης σύμπτωση του πνεύμονα

• Παθητική: πίεση του παρεγχύματος από ενδο- ή εξωπνευμονικά αίτια

• Πιεστική: πίεση από ενδοπνευμονικά αίτια

• Συμφυτική: από έλλειψη επιφανειοδραστικού παράγοντα

• Ουλορικνώδης: από ανάπτυξη ίνωσης (μετακτινική ή μεταφλεγμονώδης)

• Στρογγυλοειδής (σύνδρομο Blezovski ή ατελεκτατικός ψευδοόγκος): αφορά ουλορικνώδη ατελεκτασία με αναδίπλωση του πνεύμονα από εκτεταμένες υπεζωκοτικές παχύνσεις.

• Δισκοειδής: τμηματική αμφίκοιλη ή ταινιοειδή σύμπτωση λόγω υποαερισμού ή ίνωσης

• Σημεία:

  • Μικρό μέγεθος ή έλξη της πύλης

  • Μετατόπιση μεσολοβίων

  • Ανύψωση αντίστοιχου ημιδιαφράγματος

  • Έλξη μεσοθωρακίου προς την πλευτά της ατελεκτασίας

  • Σημείο “S” ή “Golden”: όταν κεντρική μάζα προκαλεί ατελεκτασία λοβού

Μάζα - Όζοι

• Μονήρης:

  • ≤ 3 εκ θεωρείται “όζος”

  • > 3 εκ θεωρείται “μάζα”

• Πολλαπλοί:

  • <3 χιλ μικροοζώδεις

  • >3-5 χιλ όζοι

Κοιλοτική σκίαση

• Κοιλότητα: πάχος τοιχώματος >4 χιλ

• Κύστη: πάχος τοιχώματος <4 χιλ, διάμετρο >1 εκ (κανονικά καλύπτεται από επιθήλιο)

  • Πνευματοκήλη: κύστη με αέρα

  • Ασπεργίλωμα: κοιλοτική βλάβη με ακτινοσκιερό περιεχόμενο που μεταβάλει τη θέση του

  • Ραγείσα Εχινόκοκκος κύστη: σημείο “Νούφαρου”: κοιλοτική αλλοίωση με άμορφη αναδίπλωση της εσωτερικής παρυφής

  • Συγγενείς κύστεις

  • Κοιλοτικά νεοπλάσματα

  • Αποστήματα: υδραερικό επόπεδο

  • Βλάβες κοκκιωμάτωσης Wegener

Υδραερικό επίπεδο

• Αέρας:

  • Αεριογόνος φλεγμονή

  • Επικοινωνία κοιλοτικής βλάβης ή υπεζωκότα με αεραγωγό (πλευροβρογχικό συρίγγιο)

  • Κάκωση (τραύμα, ιατρογενής)

• Υγρό (πύον, αίμα, υπεζωκοτική συλλογή)

  • Ενεργός λοίμωξη, φλεγμονή

  • Κακοήθεια, Μεταστάσεις

  • Κάκωση (τραύμα, ιατρογενής)

Αποτιτανώσεις

• Μεσοθωρακίου:

  • Λεμφαδενικές:

    • Ανομοιογενή, Άμορφη (μεταφλεγμονώδης)

    • Διάχυτη

    •  “Κέλυφους αυγου” με ≤2 χιλ πάχος (σιλίκωση, νόσος ανθρακωρύχων, σαρκοείδωσης)

  • Τραχείας – Στελεχιαίων βρόγχων:

    • Φυσιολογικά σε ηλικίωμένους

    • Οστεο-χονδροπλαστική τραχειοβρογχοπάθεια

    • Τραχειο-βρογχική αμυλοείδωση

  • Πνευμονικών Αγγείων: χρόνια πνευμονική υπέρταση

• Παρεγχύματος:

  • Καλοήθεις όζοι:

    • Μαζική >10% του ογκου (κοκκίωμα)

    • Κεντρική (φυματίωση)

    • Κατά στρώματα (ιστόπλασμα)

    • Ποπ-κορν (αμάρτωμα)

       

  • Κακοήθεις όζοι:

    • Άμορφες

    • Κατά τόπους

    • Έκκεντρες

  • Διάσπαρτες 2-3 χιλ 

    (κεχροειδή εικόνα οξεία λοίμωξης από ιστοπλάσμωση, ιλαρά, ανεμοβλογιά – όχι από κεχροειδή φυματίωση)

  • Πολλαπλες περιπυλαίες <2-3 χιλ (κυψελιδική μικρολιθίαση)

  • Σημείωση: υδατίδες κύστεις πνεύμονα δεν αποτιτανούνται

• Υπεζωκοτικές:

  • Αίτια: Αιμοθώρακας, Φλεγμονή, Επαγγελματικά νοσήματα, Πλευροδεσία